Дыгібрыднае скрыжаванне – гэта скрыжаванне арганізмаў, якія адрозніваюцца па 2 парах альтэрнатыўных прыкмет
Доследы Мендэля: пры скрыжаванні бацькоўскіх форм раслін гароху з жоўтым гладкім і зяленым маршчыністым насеннем усе гібрыды 1 пакалення мелі насенне жоўтае гладкае (аднастайнасць F1). Пры далеўшым скрыжаванні гібрыдаў паміж сабою ў 2 пакаленні назіралася расшчапленне прызнакаў у суадносінах 9:3:3:1 – 9/16 ад агульнай колькасці раслін мелі жоўтае гладкае насенне, 3/16 – жоўтае маршчыністае, 3/16 – зяленае гладкае, 1/16 – зяленае маршчыністае.
Схема скрыжавання:
Р1: ♀ААВВ × ♂аавв
G: АВ ав
F1: АаВв – аднастайнасць
Р2: ♀АаВв × ♂АаВв
G: АВ, ав, Ав, аВ
F2:
|
|
АВ |
Ав |
аВ |
ав |
|
АВ |
ААВВ |
ААВв |
АаВВ |
АаВв |
|
Ав |
ААВв |
ААвв |
АаВв |
Аавв |
|
аВ |
аАВВ |
АаВв |
ааВВ |
ааВв |
|
ав |
АаВв |
Аавв |
ааВв |
аавв |
Калі ўлічваць скрыжаванне па кожнай пары прызнакаў асобна, то расшчапленне па афарбоўцы насення будзе 3:1 (12 жоўтых : 4 зяленых), па форме – таксама 3:1 (12 гладкіх : 4 маршчыністых). На аснове сваіх назіранняў Мендэль сфармуляваў закон незалежнага атрымання ў спадчыну адзнак (трэці закон Мендэля):
Пры скрыжаванні двух гомазіготных асобін, якія адрозніваюцца па 2 і болей парам альтэрнатыўных прызнакаў, гены і адпаведныя ім прызнакі наследуюцца незалежна адзін ад аднаго і камбінуюцца ва ўсіх магчымых спалучэннях.
Цыталагічныя асновы закона:
- асобныя прызнакі арганізмаў пры скрыжаванні не знікаюць, а захоўваюцца ў патомстве, таму што алелі заўседы парныя і абумоўліваюць развіцце таго ці іншага прызнака
- кожная гамета атрымлівае толькі 1 ген з дадзенай пары алельных генаў (гіпотэза чысціні гамет), прычым колькасць гамет, якія нясуць адпаведныя гены, аднолькавая
- незалежнае разыходжанне храмасом у меезе пры ўтварэнні гамет забяспечвае роўнаверагоднае пападанне алельных генаў у розныя гаметы
- мужчынскія і жаночыя гаметы, якія нясуць розныя алелі аднаго гена, пры апладненні спалучаюцца выпадкова
- кожны арганізм наследуе па 1 алелі (для кожнага прызнака) ад кожнай бацькоўскай асобіны
