Макраэвалюцыя – працэс гістарычнага ўтварэння родаў, сем’яў, атрадаў, класаў, тыпаў.
Галоўныя напрамкі макраэвалюцыі:
1) біялагічны прагрэс – эвалюцыйны поспех у развіцці сістэматычнай групы, які вядзе да павелічэння колькасці відаў, пашырэння арэалу і павелічэння колькасці асобін (напрыклад, атрад Грызуны, клас Насякомыя, аддзел Кветкавыя расліны)
2) біялагічны рэгрэс – эвалюцыйны ўпадак у развіцці сістэматычнай групы, які вядзе да памяншэння колькасці відаў, звужэння арэалу і памяншэння колькасці асобін (напрыклад, сям’я Гінкгавыя (1 від), род Хахуля (2 віды).
Віды,якія знаходзяцца ў стане біялагічнага рэгрэсу,заносяцца ў Чырвоную кнігу РБ і павінны ахоўвацца.У Чырвоную кнігу РБ занесены 463 віды арганізмаў:напрыклад,беркут,чарапаха балотная,бусел чорны,бяроза карлікавая і інш.
Шляхі дасягнення біялагічнага прагрэсу:
Біялагічны прагрэс можа дасягацца трыма асноўнымі шляхамі-праз арагенез,алагенез і катагенез.
- Арагенез – гэта шлях развіцця адаптацый, якія павышаюць узровень арганізацыі асобін і дазваляюць ім пашырыць асяроддзе пражывання або перайсці ў новае асяроддзе.
Гэтыя адаптацыі называюцца арамарфозамі.Прыклады:у жывёл-двухбаковая сіметрыя цела,рухомыя канечнасці;у раслін-хларафіл і хларапласты(фотасінтэз),з’яўленне тканак.
- Алагенез –шлях развіцця прыватных адаптацый,якія не змяняюць узровень арганізацыі асобін і дазваляюць ім больш поўна засяліць ранейшае асяроддзе пражывання.Гэтыя адаптацыі называюцца аламарфозамі.
- Катагенез – спрашчэнне спосабу жыцця і ўзроўню арганізацыі ў выніку прыстасавання да больш простых умоў існавання (паразіты)
Спосабы дасягнення біялагічнага прагрэсу:
1)дывергенцыя – разыходжанне прыкмет у роднасных арганізмау,якія жывуць у розных экалагічных умовах(вядзе да узнікнення гамалагічных органаў).
2)паралелізм – незалежнае развіццё падобных прыкмет у роднасных арганізмаў;
3)канвергенцыя – незалежнае развіццё падобных прыкмет у няроднасных арганізмаў(вядзе да узнікнення аналагічных органаў)
