W warunkach stanu zapalnego dochodzi do obniżenia progu pobudliwości, pobudzenia receptorów bólowych (nocyceptorów), zwłaszcza włókien C, wytworzenia bodźców chemicznych (elementów rozpadu tkankowego, zaburzeń elektrolitowych, mediatorów stanu zapalnego). Za ok 90% zespołów bólowych kręgosłupa odpowiada patologia krążka międzykręgowego i stawów międzywyrostkowych.
Za ból odpowiadają:
- Układ receptorowy – zakończenia nerwowe i receptory nerwu rdzeniowego (unerwiają kanał kręgowy, stawy międzykręgowe oraz więzadła i mięśnie przykręgosłupowe)
Podrażnienie wywołuje ból miejscowy lub rzutowany (głęboki, rozlany)
- Układ przewodzący nerwowo-rdzeniowy – korzenie nerwowe, nerwy rdzeniowe
i obwodowe
Podrażnienie wywołuje ból neurogenny (ból korzeniowy, radikulopatia, parestezja)
- Układ przewodzący – percepcyjno-ośrodkowy.
Długotrwały ból wyzwala wtórnie zespoły bólowe centralne (bóle fantomowe, podkorowe).
Ostre zespoły bólowe kręgosłupa mogą mieć różną lokalizację:
- Ból szyjno-głowowy do ok. potylicznej
- Ból szyjno-głowowy do ok. skroniowej, twarzowej, czołowej.
- Ból szyjno-barkowy, korzeniowy- promieniujący do rąk, z zaburzeniem czucia (parestezje)
- Ból grzbietu, okolicy międzyłopatkowej, neuralgia międzyżebrowa.
- Neuralgia n. kulszowego, udowego, zasłonowego (ischialgia)
W ocenie bólu kręgosłupa bierzemy pod uwagę: anatomiczne umiejscowienie bólu, źródło bólu, rodzaj promieniowania bólu, ustalenie procesu patologicznego wywołującego ból.
Diagnostyka ostrych bólów kręgosłupa opiera się na: CT, MRI, USG.
Leczenie: przyczynowe i objawowe (farmakoterapia, znieczulenie przewodowe, fizykoterapia).
