У нацыянальна-вызваленчым руху Польшчы ўдзельнічалі розныя сілы, якія ставілі перад сабой розныя мэты. У выніку ідэйна і арганізацыйна аформіліся дзве плыні: «белыя» і «чырвоныя». «Белыя», якія ўяўлялі інтарэсы буйнай і сярэдняй буржуазіі і абшарнікаў, спадзяваліся дамагчыся ўзнаўленні Рэчы паспалітыя ў межах 1772 г. «Чырвоныя» ставілі тую ж мэта, але дасягнуць яе спадзяваліся шляхам узброенай барацьбы. Яны рабілі стаўку на прадстаўнікоў рамеснікаў, сялян, малоземельной і беззямельнай шляхты, дробных службоўцаў і падзяляліся на «правых» (умераных) і «левых» (рэвалюцыйных) дэмакратаў. «Правыя» аграрную праблему прапанавалі дазволіць шляхам надавання сялян зямлёй, але з захаваннем абшарніцкага землеўладання і пры кампенсаванні дзяржавай за перададзеную зямлю сялянам. «Левыя» выступалі за бязвыплатную перадачу зямлі сялянам, за незалежнасць Польшчы, але пры гэтым прызнавалі права беларусаў, літоўцаў і ўкраінцаў на самавызначэнне, прапанавалі дзейнічаць сумесна з расійскімі рэвалюцыянерамі.
У сакавіку 1862 г. у Варшаве «чырвоныя» стварылі Цэнтральны нацыянальны камітэт (ЦНК) - кіраўнічы і які каардынуе орган па падрыхтоўцы паўстання. Для падрыхтоўкі паўстання ў Беларусі і Літве ў чэрвені 1862 г. ствараецца Літоўскі правінцыйны камітэт (ЛПК), фармальна падпарадкаваны варшаўскаму ЦНК. Да лета 1862 г. К. Каліноўскі разам з В. Врублевским і Ф. Рожанским сталі выдаваць першую ў краіне рэвалюцыйна-дэмакратычную газету «Мужыцкая праўда».
У студзені 1863 г. у Варшаве пачалося паўстанне. 1 лютага ЛПК апублікаваў праграмныя дакументы, дублюючыя праграму польскіх паплечнікаў. Усе жыхары краю заклікаліся да паўстання. Першыя паўстанцкія атрады былі створаны на тэрыторыі заходніх паветаў Беларусі ў сакавіку-красавіку 1863 г. Яны фармаваліся з мясцовай шляхты, афіцэраў, рамеснікаў, студэнтаў, сялян. Паўстанцкія атрады ўзначалілі В. Врублевский і Ф. Рожанский у Гарадзенскай губерні, З. Серакоўскі і А. Баязліўцаў на Міншчыне. Адсутнічала ўзаемадапамога. Кіраўнікі намерваліся падняць паўстанне ў прыбалтыйскіх і рускіх губернях. Але гэтага ім зрабіць не атрымалася.
Найвялікага поспеху дамогся Л. Звяждовский. З дапамогай студэнтаў Гары-Гарэцкага земляробчага інстытута яму атрымалася 24 красавіка 1863 г. захапіць павятовы горад Горкі. Але неўзабаве і гэты атрад быў пабіты. З Пецярбурга і Масквы на дапамогу яму прыбылі некалькі афіцэраў, якія пачалі фармаваць атрады ў Аршанскім, Чэрыкаўскім, Сенненскім і іншых паветах, але злучыцца з атрадам Л. Звяждовского не змаглі. Пад Барысавам патрываў паразу атрад З. Сераковского, сам ён быў узяты ў палон і пакараны ў Вільню 27 чэрвеня 1863 г.
Больш актыўна дзейнічалі паўстанцкія атрады на Віленшчыне і Гарадзеншчыне. На Гарадзеншчыне дзейнічала 5 атрадаў, у якіх налічвалася 1700 чалавек. У траўні 1863 г. паўстанцы правялі больш 20 баёў, сярод якіх найболей разлютаваным была бітва поруч мястэчка Мілавіды Слонімскага павета.
Сярод кіраўнікоў паўстання разгарнулася барацьба за ўладу. У сакавіку 1863 г. ЛПК быў распушчаны і створаны «Аддзел, кіраўнік правінцыямі Літвы». К. Каліноўскі, яго паплечнікі падпарадкаваліся, каб пазбегнуць расколу ў шэрагах паўстанцаў, і працягвалі паўстанцкую барацьбу.
З 31 ліпеня К. Каліноўскі стаў старшынёй Віленскага Аддзела, а 22 жніўня яму былі перададзены і паўнамоцтвы камісара Варшаўскага ўрада ў Вільню. Да пачатку верасня 1863 г. паўстанне практычна было падушана. Колькасць асуджаных удзельнікаў паўстання склала 4,5 тыс. чалавек, 128 з іх былі пакараны, астатнія былі сасланы на катаргу, на селішча ў Сібір, накіраваны ў арыштанцкія роты. Каля 13 тыс. чалавек улады перасялілі ў аддаленыя губерні Расіі.
К. Каліноўскі працягваў рэвалюцыйную дзейнасць. Ён хаваўся пад іншымі прозвішчамі, але быў выдадзены. Знаходзячыся ў турме, К. Каліноўскі напісаў і перадаў на волю «Лісты з-пад шыбеніцы» - сваё завяшчанне беларускаму народу. 10 (22) сакавіка 1864 г. ён быў публічна павешаны на Лукішскай пляцы ў Вільню.
Паўстанне 1863 г. было буржуазна-дэмакратычнай рэвалюцыяй. Яно было накіравана супраць рускага самадзяржаўя, сацыяльнай няроўнасці, нацыянальнага зневажэння, яно аказала вялікі ўплыў на ажыўленне рэвалюцыйнага руху ў Расіі і Еўропе.
