Пластычны абмен – сукупнасць рэакцый біясінтэзу, якія працякаюць у арганізме з затратай энергіі.
Расліны, як аўтатрофныя арганізмы, здольны да сінтэзу патрэбных арганізму рэчываў з неарганічных (СО2, Н2 О). Пры гэтым для працэсаў сінтэзу выкарыстоўваецца энергія сонечнага святла.
Фотасінтэз – працэс сінтэзу арганічных рэчываў з неарганічных, які працякае на святле ў зяленых пластыдах хларапластах:
6СО2+6Н2 О=С6 Н12 О6 +6О2
Фотасінтэз складаецца з 2 серый рэакцый:
1. Светлавая фаза: працякае толькі на святле ў гранах і тылакоідах хларапластаў, заключаецца ў пераўтварэнні энергіі святла ў энергію хімічных сувязей (АТФ, НАДФ адноўленага:
12 Н2О + 12 НАДФ+ + 18 АДФ + 18Фн → 6О2 +12НАДФ*Н2 + 18АТФ
Такім чынам, у светлавой фазе адбываецца ўтварэнне кіслароду і рэчываў, багатых энергіяй – АТФ і НАДФ адноўленага
2. Цемнавая фаза: працякае і на святле і ў цемнаце ў строме хларапластаў, заключаецца ў фіксацыі СО2 і сінтэзе вугляводаў за кошт энергіі АТФ і НАДФ :
6СО2+12НАДФ*Н2 + 18АТФ → С6Н12О6+ 12 НАДФ+ + 18 АДФ + 18Фн + 6Н2О
Значэнне фотасінтэзу:
- утварэнне ў біясферы свабоднай энергіі ў выглядзе першаснага арганічнага рэчыва (кожны год ўтвараецца 150 000 000 тон арганічнай прадукцыі)
- выдзяленне ў атмасферу свабоднага кіслароду, які служыць для дыхання аэробных арганізмаў і для ўтварэння азонавага экрана планеты;
- атрыманне прадуктаў харчавання і кармоў для жывел
- запасанне энергіі ў выглядзе розных відаў паліва (торф, вугаль, драўніна)
Роля аўтатрофаў у біясферы:
- ствараюць першасную арганічную прадукцыю, служаць прадуцэнтамі ў ланцугах харчавання
- падтрымліваюць пастаянства газавага саставу біясферы
- удзельнічаюць у кругавароце азоту і падтрымліваюць урадлівасць глебы (нітрыфіцыруючыя бактэрыі).
