Terapia bólu związanego z choroba nowotworową różni się od postępowania
innych bólach przewlekłych, ponieważ natężenie i częstość bólu nie są stałe, lokalizacja i charakter bólu zależy od przebiegu choroby i leczenia a także ból związany z chorobą nowotworową nasila lęk.
Charakterystyka bólu u pacjentów z ch. nowotworową:
1. ból związany ze wzrostem guza i uszkodzeniem tkanek (75%)
2.ból związany z procesem leczenia (20%)
3. ból niezwiązany z przyczyną nowotworową (5%)
Ból związany z ch. nowotworową jest:
1. receptorowy (nocyceptywny) – w wyniku drażnienia i aktywacji
receptorów bólowych w skórze, mięśniach, kościach (ból somatyczny – dobrze zlokalizowany, kłujący), w narządach wewnętrznych (ból trzewny – trudny do lokalizacji, rozlany)
2. neuropatyczny - w wyniku uszkodzenia lub zmian w obrębie obwodowych włókien nerwowych (napadowe kłucie lub pieczenie)
Ocena bólu u pacjenta z nowotworem powinna obejmować: znajomość historii choroby, wywiad dotyczący bólu (lokalizacja, natężenie, czas trwania, czynniki nasilające i uśmierzające ból, samopoczucie), skalę pomiarową, badanie przedmiotowe i testy diagnostyczne.
Terapia bólu związanego z chorobą nowotworową:
- Farmakoterapia –
- leki nieopioidowe
- słabe leki opioidowe w połączeniu z lekami wspomagającymi
- silne opioidy
Ważne : regularne podawanie dawki leku, indywidualizacja leczenia
Sposób podania: doustnie, podjęzykowo, plastry, wlew dożylny.
- Metody zabiegowe: radioterapia, operacje zmniejszające wielkość zmiany nowotworowej (cytoredukcyjne).
- Metody fizykalne:
akupunktura, terapia ciepłem i zimnem, ćwiczenia fizyczne, rehabilitacja ruchowa, stymulacja skóry (masaż, TENS, ucisk).
- Metody psychologiczne:
techniki odwracania uwagi (kołysanie, śpiewanie, rytmiczne oddychanie, gry), relaksacja (progresywna relaksacja mięśniowa, joga, medytacja), kierowanie wyobrażeniami, słuchanie muzyki, grupy wsparcia.
- Edukacja:
konieczność informowania personelu o odczuwanym bólu, prowadzenie dzienniczka bólu, indywidualizacja leczenia, zachęcanie do rozmowy o leczeniu przeciwbólowym, - rozmowa z rodziną pacjenta
- Modyfikacja stylu życia:
ustalanie celów - zachęcanie pacjentów do wyznaczania sobie planów na najbliższy dzień lub tydzień, rozkład zajęć w ciągu doby zależnie od siły i możliwości (np. po zażyciu leków przeciwbólowych, rano po wstaniu), dostosowanie codziennych zajęć do możliwości (np. pozycja siedząca, skorzystanie z pomocy rodziny)
