Ból ostry pojawia się w okresie pooperacyjnym, w okresie pourazowym, po oparzeniach,
w chorobach o ostrym przebiegu (zawał serca, zapalenie trzustki).
Terapia bólu ostrego obejmuje: metody farmakologiczne, różne metody fizjoterapii oraz interwencje poznawczo-behawioralne.
- Farmakoterapia:
- leki opioidowe podawane systemowo (morfina, petydyna, fentanyl, tramadol)
droga dożylna, domięśniowa, podskórna, doustna
Pacjenci po zabiegach chirurgicznych wymagają intensywnego leczenia przeciwbólowego przez 2-4 dni. Objawy uboczne: senność, depresja ośr. oddechowego
2.niesterydowe leki przeciwzapalne (paracetamol=Perfalgan, indometacyna, ketoprofen, aspiryna)
3. inne leki : Entonox (Kalinox) (mieszanka 50% tlenu i 50% podtlenku azotu - krótkodziałający gaz stosowany na sali porodowej, u dzieci), ketamina, leki przeciwdepresyjne
4. blokady centralne : leki przeciwbólowe podawane jako znieczulenie zewnątrzoponowe lub podpajęczynówkowe (wlew ciągły). Powikłania w znieczuleniach z zastosowaniem blokad centralnych: wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego – „zespół popunkcyjny” ok 1% - bóle głowy, uszkodzenie nerwu przez igłę lub cewnik – zaburzenia czucia, krwiak w przestrzeni zewnątrzoponowej uciskający rdzeń kręgowy.
Korzyści wynikające ze znieczulenia przewodowego: zmniejszenie okołooperacyjnej śmiertelności i zachorowalności, bezpieczne utrzymanie funkcji krążeniowej i oddechowej, zmniejszone ryzyko zakrzepowo-zatorowe.
5. Blokady nerwów obwodowych: ostrzyknięcie rany operacyjnej, blokada nerwu udowego, splotu ramiennego, nerwów międzyżebrowych, doopłucnowa (przy złamaniu kilku żeber, po torakotomii).
b. fizjoterapia:
1. metody fizykalne: terapia ciepłem i zimnem: krioterapia, stosowanie zimnych okładów z uciskiem (u sportowców), zimne okłady po zabiegu chirurgicznym – redukują obrzęk. Zastosowanie ciepłych okładów np. na brzuch, w trakcie bolesnego miesiączkowania, na ok.krzyżową. Przeciwwskazanie: ostry stan zapalny
2.TENS – przezskórna elektryczna stymulacja nerwów. Aktywacja zmielinizowanych włókien czuciowych nerwów bez wywoływania skurczu mięśni. Nie zaleca się w ostrym bólu po urazie, ale w terapii urazów sportowych (naderwanie ścięgna, mięśnia, nadwerężenia), w ostrym zapaleniu stawów, mięśniobólu, zespole mięśniowo-powięziowym, przy porodzie, w pierwotnym bolesnym miesiączkowaniu.
3.Uruchamianie pacjenta: ćwiczenia fizyczne, uaktywnienie i wczesne uruchamianie pacjenta. Zaleca się stałe prowadzenie treningu w zakresie funkcjonowania z jasnymi zaleceniami dotyczącymi metod, zakresu i częstości poruszania się poza łóżkiem
c. Terapia poznawczo-behawioralna – udzielanie wsparcia psychologicznego pacjentom, poczucia bezpieczeństwa. Uczenie pacjenta jak zmniejszyć odczuwalny ból (odwrócenie uwagi, technika relaksacji).
